Chỉ nghĩ đến tiền cũng làm người ta ích kỷ

Chỉ cần một ý nghĩ về tiền bạc cũng có thể biến một con người trở nên ích kỷ, làm cho người đó ít sẵn lòng giúp đỡ người khác hơn và chỉ thích “độc lập tác chiến”.

Trong một loạt thí nghiệm, các nhà nghiên cứu nhận thấy tiền thúc đẩy con người cố gắng đạt được mục tiêu của mình và làm thay đổi hành vi của họ đối với người khác. Ý nghĩ về tiền bạc khiến người ta cảm thấy tự mãn hơn và vì thế sẵn sàng “chơi” một mình.

Bất kể tiền thật hay tiền giả, hay chỉ bức hình về các đồng bạc, khi được đặt trước mặt, con người đều trở nên ích kỷ. Kết quả lý giải vì sao chủ đề tiền bạc có thể làm phá huỷ các mối quan hệ bền chặt nhất.

Các nhà nghiên cứu Trường quản lý Carlson tại Đại học Minnesota, Mỹ, chia 50 sinh viên đại học thành 2 nhóm. Một nhóm được “tiêm” vào đầu ý nghĩ về tiền bạc, còn nhóm kia thì không. Có vài cách để khiến người tham gia nghĩ đến tiền như cho mọi người chơi trò ghép chữ liên quan đến tiền, hay cho họ ngồi trước màn hình máy tính có các hình ảnh tờ tiền trôi nổi. Những người này không biết rằng tiền là một phần của cuộc thí nghiệm khi họ trả lời các câu hỏi.

Tiếp đến, các nhà khoa học yêu cầu những người tham gia giải quyết một vấn đề và cho biết sẽ có người trợ giúp nếu cần đến. Kết quả là những người đã nghĩ đến tiền thì tự thân vận động lâu hơn trước khi viện đến sự giúp đỡ.

Trong một thí nghiệm khác, người tham gia đang ngồi trong phòng trả lời một bản câu hỏi thì một sinh viên bước và nhờ họ giúp đỡ một bài tập không mất nhiều thời gian. Nhóm nghĩ đến tiền chỉ dành ra 25 phút để giúp đỡ, trong khi nhóm còn lại mất trung bình 42,5 phút.

Trong một thí nghiệm khác nữa, một người bước vào phòng khi những người tham gia đang trả lời câu hỏi và vô tình làm rơi một đống bút chì. Những người nghĩ đến tiền nhặt giúp số bút ít hơn rất nhiều so với nhóm còn lại.

Để tìm hiểu tiền ảnh hưởng tới mối quan hệ giữa người và người như thế nào, các nhà khoa học thông báo cho những người tham dự biết họ sẽ có một cuộc nói chuyện để làm quen với người khác. Những người tham dự sẽ tự đặt 2 chiếc ghế để ngồi nói chuyện trong phòng. Những ai thuộc nhóm nghĩ đến tiền đặt khoảng cách giữa 2 chiếc ghế xa hơn so với nhóm kia.

Ngoài ra, khi được chọn giữa hai loại hoạt động – nấu ăn một mình tại nhà hay tham dự lớp học nấu ăn gồm 4 người – nhóm thiên về tiền chọn hoạt động cá nhân nhiều hơn. Và khi được chọn làm việc một mình hay tập thể trong một dự án quảng cáo, thì ít người trong nhóm nghĩ đến tiền chọn hoạt động tập thể.

Theo tác giả nghiên cứu Kathleen Vohs, có thể nhận thấy rằng sự hợp tác sẽ giảm đi đáng kể khi tiền bạc xen vào. Đối với các nhà quản lý kinh doanh, họ nên thận trọng khi nhắc đến vấn đề tiền bạc trong các hoạt động nhóm. Còn đối với những đôi yêu nhau, gạt bỏ vấn đề tiền bạc sang một bên sẽ giúp duy trì lâu dài mối quan hệ.