Trong thời đại công nghệ, nơi mà chúng ta có thể tiếp cận vô số thông tin qua màn hình điện tử, những câu chuyện từ sách vẫn mang một sức hút đặc biệt. Đọc sách là thú vui hàng ngày của nhiều người. Khoa học đã chứng minh việc đọc không chỉ mang đến niềm vui mà còn đi cùng nhiều lợi ích khác nữa.
Đọc sách có lợi cho cả sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của bạn, và những giá trị ấy sẽ tồn tại suốt đời. Chúng bắt đầu từ những ngày thơ ấu và đi theo bạn đến lúc trưởng thành. Dưới đây là những tác động tích cực của việc đọc sách đối với não bộ và cơ thể của bạn.
TĂNG CƯỜNG TRÍ NÃO
Một loạt nghiên cứu đã chỉ ra rằng đọc sách có khả năng thay đổi tư duy của bạn. Ứng dụng công nghệ chụp cộng hưởng từ (MRI), các nhà nghiên cứu khẳng định việc đọc sách sẽ hình thành một mạng lưới mạch và tín hiệu thần kinh phức tạp trong não. Khả năng đọc của bạn càng phát triển thì mạng lưới ấy càng trở nên nhạy bén và mạnh mẽ.
Trong một nghiên cứu được tiến hành vào năm 2013, các nhà nghiên cứu sử dụng máy quét MRI để đo tác động của việc đọc tiểu thuyết lên não bộ. Trong ảnh chụp MRI, những điểm sáng trắng là những vùng não đang tiếp nhận nhiều tín hiệu. Những người tham gia nghiên cứu đã đọc tác phẩm Pompeii, hay Những ngày cuối cùng của thành phố Pompeii, trong vòng 9 ngày. Khi mạch truyện tiến đến hồi căng thẳng, các vùng sáng trắng cũng xuất hiện nhiều hơn trên ảnh chụp.Ảnh chụp cũng cho thấy trong suốt thời gian đọc sách và nhiều ngày sau đó, số lượng liên kết nơron trong não tăng lên, đặc biệt là ở vỏ não somatosensory – nơi tiếp nhận và phản ứng với những cảm giác vật lý như chuyển động hoặc đau đớn.
TĂNG KHẢ NĂNG ĐỒNG CẢM
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người yêu thích tiểu thuyết văn học – những câu chuyện đi sâu vào nội tâm của nhân vật – có khả năng thấu hiểu cảm xúc và niềm tin của người khác tốt hơn. Các nhà khoa học gọi khả năng này là “thuyết tâm trí”. Đó là tập hợp những kỹ năng cần thiết cho việc xây dựng, điều hướng và duy trì những mối quan hệ xã hội. Tất nhiên, khả năng đồng cảm không thể được hình thành trong “một sớm một chiều”. Nhưng khoa học đã chứng minh rằng duy trì việc đọc tiểu thuyết lâu dài có thể giúp phát triển thuyết tâm trí.
XÂY DỰNG VỐN TỪ
Những nghiên cứu từ thập niên 60 đã thảo luận về “hiệu ứng Matthew”. Đây là một thuật ngữ bắt nguồn từ Kinh thánh Matthew, chương 13, câu 12: “Ai đã có thì được cho thêm, và sẽ có dư thừa; còn ai không có, thì ngay cái đang có, cũng sẽ bị lấy mất”.
Theo hiệu ứng Matthew, người giàu sẽ ngày càng giàu, còn người nghèo sẽ ngày càng nghèo. Chúng ta có thể áp dụng khái niệm này vào những lĩnh vực khác, ví dụ như vốn từ vựng. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng những học sinh thường xuyên đọc sách từ khi còn nhỏ sẽ phát triển được vốn từ vựng phong phú hơn. Vốn từ có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của bạn, từ điểm số các bài kiểm tra cho đến khả năng vượt qua các buổi phỏng vấn.
Một cuộc khảo sát được thực hiện vào năm 2019 cho thấy 69% nhà tuyển dụng có xu hướng lựa chọn ứng viên có các kỹ năng mềm, ví dụ như giao tiếp. Để giao tiếp hiệu quả, bạn cần có vốn từ phong phú, phù hợp với đa dạng ngữ cảnh. Và đọc sách là một trong những cách hữu hiệu để bạn làm giàu vốn từ của bản thân.
NGĂN NGỪA SUY GIẢM NHẬN THỨC DO TUỔI TÁC
Viện Quốc gia về Lão hóa (NIA) của Hoa Kỳ nói rằng đọc sách và tạp chí sẽ giúp não bộ chúng ta kết nối tốt hơn khi về già. Mặc dù chưa thể khẳng định việc đọc có khả năng ngăn ngừa các chứng bệnh suy giảm nhận thức như Alzheimer, nhiều kết quả nghiên cứu đã cho thấy việc đọc sách và giải toán thường xuyên sẽ duy trì và cải thiện chức năng nhận thức ở người cao tuổi.
Các chuyên gia khuyên rằng bạn nên bắt đầu hình thành thói quen này càng sớm càng tốt. Một nghiên cứu vào năm 2013 của Trung tâm Y tế Đại học Rush (Mỹ) đã chứng minh những người thường xuyên kích thích hoạt động não bộ sẽ ít có khả năng hình thành xơ vữa, thương tổn và rối thần kinh do tích tụ protein tau – những triệu chứng suy giảm trí tuệ.
GIẢM CĂNG THẲNG
Vào năm 2009, một nhóm nghiên cứu tại Mỹ đã đo lường tác động của việc tập yoga, xem hài kịch và đọc sách lên mức độ căng thẳng của sinh viên. Kết quả nghiên cứu cho thấy 30 phút đọc sách có hiệu quả giảm huyết áp, nhịp tim và cảm giác đau buồn tương đương với hài kịch và yoga.
Các chuyên gia kết luận, “Áp lực thời gian là một trong những nguyên nhân gây stress phổ biến nhất. Các sinh viên có thể dễ dàng dành 30 phút cho các hoạt động kể trên mà không làm ảnh hưởng đến thời gian học tập”.
GIÚP BẠN DỄ NGỦ HƠN
Các bác sĩ tại viện Mayo Clinic (Mỹ) khuyên bạn thường xuyên đọc sách trước khi đi ngủ. Việc đọc sẽ giảm cảm giác căng thẳng đã tích tụ trong cơ thể bạn suốt ngày dài. Quá trình này giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn và ngủ ngon hơn.
Để đạt được kết quả tốt nhất, bạn nên đọc sách giấy thay vì e-book. Ánh sáng từ các thiết bị điện tử sẽ khiến bạn không ngủ được và dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe không mong muốn khác.
GIẢM CÁC TRIỆU CHỨNG TRẦM CẢM
Nhà triết học người Anh Sir Roger Scruton từng viết: “Sự an ủi đến từ những điều tưởng tượng không phải sự an ủi tưởng tượng”. Những người mắc chứng trầm cảm thường thấy cô đơn và lạc lõng. Việc đọc sách có thể giảm bớt cảm giác ấy.
Tiểu thuyết có thể giúp bạn tạm thoát khỏi thực tại và “lạc” vào thế giới tưởng tượng cùng với các nhân vật. Mặt khác, sách self-help sẽ gợi ý cho bạn những chiến lược để kiểm soát các triệu chứng của mình. Vì lý do này, Dịch vụ Y tế Quốc gia của Vương quốc Anh đã triển khai chương trình “sách kê đơn” Reading Well. Trong chương trình này, đội ngũ chuyên gia y tế sẽ lựa chọn và gợi ý cho bệnh nhân những tựa sách self-help phù hợp với bệnh lý của họ.
CÓ THỂ TĂNG TUỔI THỌ
Một nhóm nghiên cứu dài hạn về sức khỏe và hưu trí đã theo dõi 3.635 người trưởng thành trong vòng 12 năm. Kết quả cho thấy những người thường xuyên đọc sách sẽ sống lâu hơn 2 năm so với những người không đọc gì hoặc chỉ đọc tạp chí và các hình thức truyền thông khác. Nghiên cứu nói trên cũng kết luận rằng những người đọc sách hơn 3,5 giờ đồng hồ mỗi tuần có 23% khả năng sống lâu hơn những người hoàn toàn không đọc gì.
VẬY THÌ BẠN NÊN ĐỌC GÌ?
Câu trả lời là bất cứ thứ gì có thể. Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ, chúng ta có thể dễ dàng truy cập vô vàn đầu sách ở đa dạng lĩnh vực.
Nếu không có nhiều thời gian, bạn có thể dành vài phút mỗi ngày cho những trang blog về chủ đề mà bạn yêu thích. Nếu muốn tạm rời xa cuộc sống thường nhật, tiểu thuyết lịch sử hoặc giả tưởng có thể đưa bạn đến một thế giới hoàn toàn khác. Nếu sự nghiệp của bạn đang trên đà phát triển, hãy cân nhắc đọc lời khuyên từ những người đã thành công. Hãy xem họ là những người cố vấn mà bạn có thể lắng nghe trong thời gian rảnh rỗi.
Tuy e-book rất tiện lợi, bạn vẫn nên dành thời gian cho sách giấy. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh những sinh viên đọc sách giấy sẽ ghi nhớ tốt hơn và đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra đọc hiểu so với những người đọc cùng một tài liệu ở dạng kỹ thuật số. Một phần nguyên nhân có lẽ là do mọi người có xu hướng đọc bản in chậm hơn so với bản điện tử.
Ngoài ra, các chuyên gia khuyến cáo bạn không nên dành quá nhiều thời gian để xem TV. Việc dành cả ngày cuối tuần để xem hết một bộ phim truyền hình không có hại. Tuy nhiên, nó chỉ nên dừng lại ở mức độ thỉnh thoảng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng xem TV trong thời gian dài có khả năng làm não bộ hoạt động kém đi. Vì vậy, bạn nên thay thế thói quen xem phim để kích thích trí não bằng những sở thích khác, chẳng hạn như đọc sách.
Theo elle