Theo nghiên cứu đầu tiên ước tính mức độ ô nhiễm nhựa đối với con người, một người trung bình ăn ít nhất 50.000 hạt vi nhựa mỗi năm và hít vào một lượng tương tự.
Những mảnh nhỏ và sợi nhựa trong tinh thể muối ăn. Ảnh: Paulo Oliveira / Alamy
Con số thực sự có thể cao hơn nhiều lần, vì chỉ một số lượng nhỏ thực phẩm và đồ uống đã được phân tích về ô nhiễm nhựa. Các nhà khoa học cho biết uống nhiều nước đóng chai làm tăng mạnh các hạt vi nhựa đi vào cơ thể người.
Tác động đến sức khỏe của việc ăn hạt vi nhựa chưa được biết, nhưng chúng có thể giải phóng các chất độc hại. Một số mảnh đủ nhỏ để thâm nhập vào các mô của con người, nơi chúng có thể kích hoạt các phản ứng miễn dịch.
Ô nhiễm hạt vi nhựa chủ yếu được tạo ra bởi sự phân hủy của rác nhựa và dường như có mặt khắp nơi trên hành tinh. Các nhà nghiên cứu phát hiện hạt vi nhựa có mặt ở khắp mọi nơi trong không khí, đất, sông và các đại dương sâu nhất trên thế giới.
Chúng được phát hiện trong nước máy và nước đóng chai, hải sản và bia. Chúng cũng xuất hiện trong các mẫu phân người lần đầu tiên vào tháng 10 năm ngoái, chỉ ra rằng con người ăn phải các hạt.
Nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Khoa học và Công nghệ Môi trường đã lấy dữ liệu từ 26 nghiên cứu trước đó để đo lượng các hạt vi nhựa trong cá, động vật có vỏ, đường, muối, bia và nước, cũng như trong không khí ở các thành phố.
Sau đó, các nhà khoa học đã sử dụng các hướng dẫn chế độ ăn uống của chính phủ Mỹ để tính toán số lượng người ăn chúng trong một năm. Họ ước tính người lớn ăn khoảng 50.000 hạt vi nhựa mỗi năm và trẻ em ăn khoảng 40.000 hạt này.
Tuy nhiên, hầu hết các loại thực phẩm và đồ uống chưa được thử nghiệm, đồng nghĩa rằng nghiên cứu chỉ đánh giá 15% lượng calo. “Chúng ta không biết một số lượng rất lớn. Có một số lỗ hổng dữ liệu lớn cần được lấp đầy”, Kieran Cox thuộc Đại học Victoria ở Canada, người đứng đầu nghiên cứu cho biết.
Theo ông, các thực phẩm khác, như bánh mì, các sản phẩm chế biến, thịt, sữa và rau cũng có thể chứa nhiều nhựa. “Rất có thể sẽ có một lượng lớn các hạt nhựa trong đó. Mỗi người có thể ăn phải hàng trăm ngàn hạt này” – ông nhấn mạnh.
Một số dữ liệu tốt nhất hiện có liên quan đến nước, với nước đóng chai chứa hạt vi nhựa gấp 22 lần so với nước máy trung bình. Theo nghiên cứu, một người chỉ uống nước đóng chai sẽ tiêu thụ 130.000 hạt vi nhựa mỗi năm từ nguồn đó so với chỉ 4.000 hạt từ nước máy.
Nghiên cứu mới cho rằng hầu hết khi con người hít phải các hạt này, họ sẽ ăn chúng thay vì ho hay hắt hơi ra ngoài. Các nhà nghiên cứu ước tính các hạt vi nhựa lắng xuống trong mỗi bữa ăn hằng ngày có thể tăng thêm hàng chục ngàn cho lượng tiêu thụ hàng năm.
Ông Cox cho biết hiện chưa có nghiên cứu về ảnh hưởng sức khỏe của hạt vi nhựa khi đi vào cơ thể con người, nhưng các hạt ăn vào là một rủi ro phơi nhiễm cao về mặt số lượng, có thể là một lời báo động.
Stephanie Wright, tại Đại học King, London, Anh, không tham gia nghiên cứu cho biết: “Những ước tính hiện tại cho thấy phơi nhiễm hạt vi nhựa tương đối thấp so với các hạt khác. Chẳng hạn, người ta đã ước tính chế độ ăn uống trung bình của phương Tây làm cho người tiêu dùng tiếp xúc với hàng tỷ vi hạt titan dioxide, một chất phụ gia phổ biến mỗi ngày. Tuy nhiên, mức độ phơi nhiễm hạt vi nhựa tương đối thấp có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người vẫn chưa được biết đến”.
Trong một báo cáo hồi tháng 4/2019, các cố vấn khoa học của Ủy ban châu Âu cho biết: Bằng chứng về các rủi ro về môi trường và sức khỏe của hạt vi nhựa là căn nguyên của mối lo ngại và sự đề phòng đối với loại hạt này.
“Bằng chứng khoa học ngày càng nhiều về các mối nguy hiểm của ô nhiễm hạt vi nhựa không được kiểm soát, kết hợp với sự bền bỉ và không thể đảo ngược lâu dài của chúng cho thấy nên áp dụng các biện pháp hợp lý và cân đối để ngăn chặn việc giải phóng các hạt này” – các cố vấn khoa học kết luận.
Cox cho biết nghiên cứu của ông đã thay đổi hành vi của chính ông. “Tôi chắc chắn sẽ tránh xa bao bì nhựa và cố gắng tránh uống nước đóng chai càng nhiều càng tốt”, ông nhấn mạnh.
Cox cho rằng việc loại bỏ nhựa dùng một lần khỏi cuộc sống của con người và ủng hộ các công ty xóa bỏ bao bì nhựa sẽ có tác động không hề nhỏ đến việc giảm thiểu chất thải nhựa.
Theo: Baotainguyenmoitruong